ENR 1.14 FLUGUMFERÐARATVIK

 

ENR 1.14.1 Orðskýringar

ENR 1.14.1.1 Flugumferðaratvik

Hugtakið „Flugumferðaratvik“ er notað um alvarleg atvik sem snerta flugumferðarþjónustu, svo sem:
  1. nálægð loftfara (AIRPROX);
  2. alvarleg vandræði er skapa hættu fyrir loftför sem orsakast t.d. af:
    1. gölluðum starfsháttum;
    2. að ekki er farið eftir starfsháttum; eða
    3. bilunum á jarðbúnaði.

ENR 1.14.1.2 Nálægð loftfara og AIRPROX

Nálægð loftfara
Tilvik þar sem fjarlægð á milli loftfara, að mati flugmannsins eða starfsmanna flugumferðarþjónustunnar, hafi getað skapað hættuástand þar sem tekið er mið af staðarákvörðun og hraða þeirra og innbyrðis afstöðu.
Nálægð loftfara er skilgreind á eftirfarandi hátt:
Hætta á árekstri
Sá áhættuflokkur á nálægð loftfara þar sem alvarleg hætta á árekstri hefur verið til staðar.
Öryggi ekki tryggt
Sá áhættuflokkur á nálægð loftfara þar sem öryggi loftfarsins gæti hafa verið stofnað í hættu.
 
Engin hætta á árekstri
Sá áhættuflokkur á nálægð loftfara þar sem engin árekstrarhætta var til staðar.
Áhætta ekki ákvörðuð
Sá áhættuflokkur á nálægð loftfara þar sem ófullnægjandi upplýsingar voru fyrir hendi til að ákvarða hættuna eða ósannfærandi eða ósamhljóða sannanir fyrirbyggðu slíka ákvörðun.
AIRPROX
Sú skammstöfun sem notuð er um flugumferðaratvik til ákvörðunar á nálægð loftfara í skýrslum.
 

ENR 1.14.1.3 Flugumferðaratvik eru sýnd og skilgreind í skýrslum á eftirfarandi hátt:

Tegund Merking Type Designation
Flugumferðaratvik Atvik Air traffic incident Incident
eins og a. að ofan AIRPROX (nálægð loftfara) as a. above AIRPROX (aircraft proximity)
eins og b. i. og ii. að ofan Starfsháttur as b. i. and ii. above Procedure
eins og b. iii. að ofan Búnaður as b. iii. above Facility

ENR 1.14.2 Notkun tilkynningaeyðublaðs
flugumferðaratvika

Sjá fyrirmynd á bls. ENR 1.14-6 til 1.14-9.
Tilkynningaeyðublað flugumferðaratvika er ætlað til notkunar:
  1. til skýrslugerðar um flugumferðaratvik fyrir flugmann, að lendingu lokinni, eða til staðfestingar á áður gefinni skýrslu um talstöð á meðan á flugi stóð.
    Ath.: - Ef eyðublaðið er til um borð má einnig nota það sem dæmi við gjöf á fyrstu skýrslu á flugi.
  1. fyrir flugumferðarþjónustudeild til að skrá skýrslur um flugumferðaratvik sem berast um talstöð, síma eða fjarrita.
    Ath.: - Eyðublaðið má nota sem snið fyrir texta í skeyti sem senda á um AFS-kerfið.

ENR 1.14.3 Verklag um tilkynningar flugslysa og flugatvika
(ásamt starfsháttum í flugi)

ENR 1.14.3.1 Reglugerð um tilkynningaskyldu nr. 53/2006

Samkvæmt reglugerð um tilkynningaskyldu nr. 900/2017 (EU 376/2014) ber hverjum þeim sem veit að orðið hefur flugslys, alvarlegt flugatvik, flugatvik eða flugumferðaratvik að tilkynna um það:

ENR 1.14.3.2 Rannsóknarnefnd samgönguslysa - flugslys (RNSA)

Tilkynna ber flugslys og alvarleg flugatvik, þar með talið flugumferðaratvik, tafarlaust til Rannsóknarnefndar samgönguslysa — flugslys (RNSA). Einnig ber að skila inn skýrslu til RNSA. Samrit af tilkynningunni, án viðauka, skal sent til samhæfingarsviðs Samgöngustofu.
Unnt er að ná til RNSA á einhvern eftirfarandi hátt:
  1. Á skrifstofutíma kl. 09:00-16:00. Sími +354 511 6500;
  2. Utan venjulegs skrifstofutíma, svo og um helgar og á almennum frídögum og hátíðisdögum: Bakvaktasími +354 660 0336;
  3. Bréfsími RNSA er +354 511 6501, netfang: rnsa@rnsa.is;
  4. Jafnframt er hægt að tilkynna flugslys eða flugatvik til Flugstjórnarmiðstöðvarinnar í Reykjavík í síma 424 4240 eða til lögregluembætta /
    Neyðarlínu í síma 112.
Rannsóknarnefnd samgönguslysa – flugslys er til húsa á 2. hæð húss FBS-R við Flugvallarveg á Reykjavíkurflugvelli og póstfang hennar er:
        Rannsóknarnefnd samgönguslysa – flugslys (RNSA)
        Hús FBS-R, Flugvallarvegi 7
        102 Reykjavík, Ísland

 
Tilkynningaeyðublað má m.a. nálgast á heimasíðu nefndarinnar, slóð hennar er  http://www.rnsa.is.
Þó spurningar á eyðublaðinu virðist óviðkomandi í tilteknu tilviki, skal samt fylla það sem ítarlegast út.

ENR 1.14.3.3 Afhendingatími

Öll tilkynningaskyld flugatvik sbr. reglugerð nr. 900/2017 (EU 376/2014) ber að tilkynna, innan 72 tíma, til Samgöngustofu í gegnum Íslandsgátt á heimasíðunni
https://www.aviationreporting.eu/AviationReporting/

ENR 1.14.3.4 Afhendingastaður, form og innihald tilkynninga

Hægt er að vista og senda eyðublaðið:
  1. Með tölvupósti á mandatory.reporting@icetra.is;
  2. Með símbréfi í síma 480-6003;
  3. Með pósti (og gildir þá póststimpill) eða beint til:
Samgöngustofa
Samhæfingarsvið – Mandatory Reporting
Ármúla 2
108 Reykjavík, Ísland
Tilkynningin skal innihalda eins mikið af eftirtöldum upplýsingum og tiltækar eru. Ekki skal draga að tilkynna um atvik, þótt nákvæmar upplýsingar séu ekki fyrir hendi.
  1. Tegund loftfars, gerð og skrásetningarmerki;
  2. Dagsetningu og tíma flugslyssins/flugatviksins;
  3. Síðasta brottfararstað og næsta áformaðan lendingarstað;
  4. Slysstað/atviksstað;
  5. Fjölda flugverja og farþega um borð;
  6. Fjölda flugverja og farþega sem fórust eða meiddust;
  7. Fjölda annarra sem fórust eða meiddust;
  8. Stutta lýsingu í tímaröð á flugslysinu eða flugatvikinu;
  9. Stutta lýsingu á aðstæðum á slysstað/atviksstað s.s. veðurskilyrðum og landslagi
  10. Skemmdir á loftfarinu.
Þeim sem tilkynnir um flugatvik skv reglugerð nr. 900/2017 (EU 376/2014) verður ekki refsað eða hann beittur viðurlögum þótt um sé að ræða brot gegn ákvæðum laganna eða á reglum settum á grundvelli þeirra, skv. 141. gr. laga um loftferðir. Slíkt refsileysi gildir þó ekki sé brot framið af ásetningi, stórfelldu gáleysi, undir neyslu áfengis, örvandi eða deyfandi lyfja.
Skv. sömu lagagrein verður tilkynningu ekki beitt sem sönnunargagni í opinberu máli varðandi atvik sem ekki verður refsað fyrir.
Samkvæmt lögum um Samgöngustofu nr. 119/2012, 19 gr. eru starfsmenn bundnir þagnarskyldu. Ennfremur eru þeir sem, skv. 15 gr. reglugerðar nr. 900/2017 (EU 376/2014) eru þeir sem taka við tilkynningum skv. reglugerðinni bundnir þagnarskyldu um það sem þeir komast að í starfi sínu og leynt á að fara um efni tilkynninga og úrvinnslu og tilkynnanda hverju sinni. Þagnarskyldan helst þótt látið sé af starfi.

ENR 1.14.3.5 Sérákvæði fyrir flugmenn

Flugmenn fylgi eftirfarandi starfsháttum eigi eða hafi þeir átt þátt í atviki:
  1. á flugi, nota viðeigandi fjarskiptatíðni við jarðstöð ef tilkynna á mjög alvarlegt atvik sérstaklega ef annað loftfar á þátt í því þannig að staðreyndir berist sem fyrst;
  2. afhenda útfyllt tilkynningaeyðublað um flugumferðaratvikið eins fljótt og auðið er eftir lendingu:
    1. til staðfestingar á fyrstu skýrslu sem afhent var samkvæmt a. hér að ofan, eða til fyrstu atvika skýrslugerðar ef ekki reyndist auðið að tilkynna hana um talstöð;
    2. til að tilkynna atvik sem ekki þarfnaðist tilkynningar strax þegar það átti sér stað.

ENR 1.14.3.6 Fyrsta skýrsla

Eftirfarandi upplýsingar eiga að vera í fyrstu skýrslu sem gefin er um talstöð:
  1. auðkenni loftfars;
  2. tegund atviks, t.d. nálægð loftfara;
  3. atvikið;
    1. a) og b);
    2. a), b), c), d), n);
    3. a), b), c), i);
    4. a), b);
  4. ýmislegt:
    1. e).

ENR 1.14.3.7 Staðfestingarskýrsla

Staðfestingarskýrslu um mjög alvarlegt atvik sem fyrst var tilkynnt um í talstöð eða fyrstu skýrslu á eitthvert annað atvik, ætti að afhenda ATS-tilkynningastöð eftir lendingu á fyrsta flugvelli svo hægt sé að koma henni til Rannsóknarnefndar Samgönguslysa - flugslys.
Flugmaðurinn ætti að fylla út eyðublað vegna flugumferðaratvika til uppfyllingar fyrstu skýrslu eins og nauðsynlegt þykir.
 
Ath. : Þar sem engin ATS-tilkynningastöð er fyrir hendi má afhenda skýrsluna annarri flugumferðarþjónustudeild.

ENR 1.14.4 Ástæða fyrir tilkynningu og meðhöndlun tilkynningaeyðublaðsins

ENR 1.14.4.1 Flokkun atviks

Ástæðan fyrir tilkynningum á nálægðaratvikum loftfara og rannsókn þeirra er til að stuðla að öryggi loftfara.
Áhættustigið sem á sér stað í nálægðaratvikum ætti að ákvarðast af rannsókn atviksins og flokkast sem „hætta á árekstri“, „öryggi ekki tryggt“, „engin hætta á árekstri“ eða
„áhætta ekki ákvörðuð“.
 

ENR 1.14.4.2 Tilgangur tilkynningaeyðublaðsins

Tilgangur tilkynningaeyðublaðsins er að veita stjórnendum rannsókna eins fullkomnar upplýsingar um flugumferðaratvik og hægt er til að gera þeim kleift að tilkynna um niðurstöðu rannsóknarinnar með sem minnstum töfum til flugmannsins eða viðkomandi stjórnenda og ef við á hvaða úrbætur verði gerðar.

ENR 1.14.5 ICAO model air traffic incident report form

 
 
 
 
Leiðbeiningar um útfyllingu tilkynningaeyðublaðs vegna flugumferðaratvika
Liður:
A Auðkenni loftfars sem gefur skýrsluna.
B AIRPROX-skýrsla ætti að vera gefin tafarlaust um talstöð.
C1 Dagur, tími (UTC) og staðarákvörðun í stefnu og fjarlægð frá leiðsöguvirki eða í breidd og lengd
C2 Upplýsingar varðandi loftfarið sem gefur skýrsluna, merkið við eins og nauðsynlegt er.
C2 c) Til dæmis FL350/1013 hPa eða 2500 ft/QNH 1007 hPa eða 1200 ft/QFE 998 hPa.
C3 Upplýsingar er varða hitt loftfarið í atvikinu.
C4 Fjarlægð þegar ferlar skárust - staðfestið notaða mælieiningu.
C6 Festið við nauðsynleg aukablöð. Skemað má nota til að sýna afstöðu loftfaranna.
D1 f) Nefnið flugumferðarþjónustudeild og dag/tíma í UTC.
D1 g)  Dagsetning og tími í UTC og staður þar sem skýrslan er útfyllt.
E2 Tiltakið hvaða flugumferðarþjónusta var veitt, fjarskiptatíðni, gefinn ratsjárkóða og hæðarmælisstillingu. Notið skemað til að sýna staðsetningu loftfars og bætið við blöðum eftir þörfum.